Rapport Studiecommissie vergrijzing toont aan: ambtenaren blijven de vergrijzingskosten betalen

Naar jaarlijkse gewoonte brengt de studiecommissie voor de vergrijzing een raming van de sociale uitgaven tot 2070. In vergelijking met vorig jaar verwacht de commissie nòg hogere sociale uitgaven. Daarnaast bevestigt het rapport ook dat de recente pensioenhervorming vooral inspanningen vraagt van de ambtenaren. De lijst met maatregelen die nadelig zijn voor het overheidspensioen wordt zo altijd maar langer.

Een berekening op de laatste tien in plaats van vijf jaar, afschaffing van de diplomabonificatie, het niet meetellen van contractuele jaren, verstrenging van het vervroegd pensioen en de verlaging van het coëfficiënt zware beroepen van 1,2 naar 1,05: wie voor de overheid werkt, heeft de laatste jaren al zwaar moeten inleveren op de pensioenen. Daar komt nu dus nog de afzwakking van de perequatie bij. Het enige positieve pensioennieuws uit de overheidssector van de afgelopen jaren is dat steeds meer werknemers een significant aanvullend pensioen opbouwen. Maar dat de overheidspensioenen zwaar devalueren, blijkt nu ook uit het meest recente rapport van de studiecommissie vergrijzing.

In haar rapport van 2023 voorspelde de studiecommissie dat de sociale uitgaven tegen 2070 met 3,5 procentpunt van het bbp zouden toenemen. Nu komt de commissie uit op 4,1 procentpunt. Zowel de uitgaven voor pensioenen als gezondheidzorg stijgen met respectievelijk +2,5 procentpunt en 2,6 procentpunt. Veel is het gevolg van een aanpassing van de hypotheses: de vruchtbaarheid, de productiviteit en de intentie om langer te werken worden lager ingeschat. Zelfs met de bijdrage van de pensioenhervorming en aanpassing van determinanten in verband met de bevolking en economie blijft de balans negatief. 

In het nieuwste rapport neemt de commissie ook de recente pensioenhervorming mee. Die hervorming voorziet in een bijkomende voorwaarde van effectieve tewerkstelling voor toegang tot het minimumpensioen, het invoeren van een pensioenbonus en een plafonnering van de perequatie van de ambtenarenpensioenen. Die laatste ingreep zorgt ervoor dat de koppeling van de ambtenarenpensioenen met de lonen in de overheidssector afzwakt. De commissie becijfert dat deze maatregelen de kosten van de vergrijzing met -0,3 procentpunt van het bbp zullen verminderen. Die daling wordt daarbij integraal toegeschreven aan de plafonnering van het perequatiemechanisme. Het zijn dus opnieuw de ambtenaren die de besparingen dragen. De ingrepen gaan zelfs zo ver dat de studiecommissie verwacht dat de uitgaven voor ambtenarenpensioenen in 2040 op hetzelfde niveau zullen liggen als vandaag.

Specifiek voor de pensioenen maskeert de stijging van uitgaven tussen 2023 en 2024 met 2,5 procentpunt in 2070 dat de pensioenuitgaven nog steeds een pak lager zullen liggen dan 10 jaar geleden verwacht werd. De ingrepen van vorige regeringen om loopbanen te verlengen laten zich nog steeds voelen. In het rapport van 2014 bedroeg de verwachte stijging van de pensioenuitgaven tot 2040 4,3 procentpunt, van 10,6 procent naar 14,9 procent van het bbp. In het nieuwe rapport  blijft nog een stijging over van 2,5 procentpunt over, van 11,2 procent naar 13,7 procent van het bbp. De globale stijging van de pensioenuitgaven werd dus door het beleid van de vorige regeringen met 42% gereduceerd. We hebben met z’n allen al grote inspanningen gedaan om de factuur van de vergrijzing te milderen.

Een nog grotere reductie zien we bij de pensioenuitgaven in de overheidssector. Daar ging de commissie in 2014 nog uit van een stijging van de uitgaven met 1,2 procentpunt. Nu merken we een stabilisatie van de uitgaven op 3,9% van het bbp. Enkel binnen de overheid zullen de pensioenuitgaven in 2040 op hetzelfde niveau liggen. Opmerkelijk: dat gebeurt terwijl het aantal pensioenen in het overheidsstelsel toeneemt van 499.000 in 2024 naar 546.800 in 2040. De studiecommissie voor de vergrijzing verwacht dus dat het gemiddeld overheidspensioen zal dalen.

Meer info: https://www.plan.be/press/communique-2509-nl-de_stijging_van_de_sociale_uitgaven_zal_hoog_zijn_tot_2050