Openbare dienstverlening is de cement van onze samenleving

 “Als we onze samenleving toekomstgericht willen uitbouwen, moeten we investeren in goed werkende openbare diensten. Enkel zo komen we tot meer sociale gelijkheid en rechtvaardigheid en dus tot een betere samenleving.” Dat zegt Ilse Heylen, voorzitter van ACV Openbare Diensten naar aanleiding van de internationale dag van de openbare diensten op zondag 23 juni.

ACV Openbare Diensten voert al enkele maanden een campagne onder de titel ‘Onmisbaar Openbaar’. Daarmee wil de vakorganisatie vooral aantonen dat het belang van de openbare sector niet onderschat kan en mag worden. Openbare diensten zijn immers de ruggengraat van de samenleving. In 2023 maakten elke dag 616 232 werknemers (15,0% van de tewerkstelling) het verschil om de samenleving draaiende te houden. Zij vormen de onmisbare kracht achter kwaliteitsvol openbaar vervoer, veiligheid, zorg, opleiding, cultuur, energievoorziening, degelijke openbare besturen, nette straten, pleinen, parken en nog zo veel meer. Net daarom is het ‘minder-minder-verhaal’ zo pijnlijk. Er is in het afgelopen decennium onbedacht bespaard en geprutst aan de arbeidsvoorwaarden , er is stevig beknibbeld op het ambtenarenpensioen en er blijven de afgelopen jaren verschillende cruciale jobs oningevuld. 

Ilse Heylen, voorzitter ACV Openbare Diensten: “Openbare diensten zijn cruciaal voor de dagelijkse werking van onze samenleving. Ze zorgen dat iedereen voldoende en betaalbare toegang heeft tot essentiële rechten: veiligheid, opleiding, bescherming, nutsvoorzieningen, mobiliteit… Van als we opstaan tot we gaan slapen komen we in contact met openbare diensten: van onze eerste koffie tot de laatste bus naar huis. Maar openbare diensten garanderen ook economische ontwikkeling. Ze dragen bij tot een grotere sociale gelijkheid omdat ze er voor iedereen zijn. En ze zijn broodnodig om de grote uitdagingen op Europees of wereldniveau aan te pakken zoals de strijd tegen de klimaatverandering. We staan voor grote maatschappelijke uitdagingen: de vergrijzing, de opkomst van artificiële intelligentie en digitalisering, het grote aantal burn-outs, de stijgende armoede,… Daarin heeft de regering een belangrijke verantwoordelijkheid. Mede dankzij openbare diensten kunnen we die uitdagingen efficiënt aanpakken.”

Maar de afgelopen regeringen zagen de publieke sector vooral als grote besparingspost. Er waren veel blinde besparingen die op het eind van de rit alleen maar meer geld kosten. Zo werd het personeel bij de Vlaamse Overheid stevig afgebouwd, maar moet men intussen wel een veelvoud van die besparingsmaatregel uitgegeven aan externe bureaus. ACV Openbare Diensten stelt zich niet alleen veel vragen bij die vaak ontransparante uitgaven, maar ook bij de kwaliteit van die dienstverlening. De laatste jaren is er ook een duidelijke trend van privatisering. Vooral in de zorg en mobiliteit. 

Ilse Heylen: “Bij veel lokale besturen stellen we een privatisering of outsourcing van zwembaden, huisvuilophaling, kinderopvang en woonzorgcentra vast. Maar ook op regionaal en nationaal niveau doet men steeds vaker een beroep op externe bedrijven om vast overheidspersoneel te vervangen en diensten af te stoten. Privatisering leidt zeker niet  tot betere dienstverlening. En de reden is duidelijk. Eventuele winsten worden niet opnieuw in de dienstverlening geïnvesteerd, maar verdeeld onder aandeelhouders. Burgers betalen dan een pak meer voor minder kwaliteit en het personeel werkt vaak onder minder goede voorwaarden en omstandigheden. Ook de toegankelijkheid van de dienstverlening is geen prioriteit bij privébedrijven. Bewijs daarvan zijn de voor velen onbetaalbare prijzen van kinderopvang of ouderenzorg." 

De internationale dag van de openbare diensten is dan ook heel terecht. Het is hoog tijd dat de publieke sector naar waarde wordt geschat.

Ilse Heylen: 'Dat betekent niet alleen dat de regering het belang van sterke openbare diensten inziet, maar ook dat er respect komt voor het personeel. Door het personeelsbestand te vervangen door externe bedrijven, geeft de regering de boodschap dat ze geen vertrouwen heeft in het personeel. Daarnaast wordt alles wat fout loopt, in de schoenen van overheidspersoneel geschoven en praat de regering ook met weinig respect over het personeel. Die negatieve houding leidt uiteraard tot minder vertrouwen van burgers in de overheid. Hoog tijd om daar iets aan te veranderen.”