Krachtlijn 2

COC beklemtoont het belang van leergebied-, vak- en domeingebonden leerstof

De samenleving verandert snel. Vaak wordt beweerd dat de houdbaarheid van leergebied-, vak- of domeingebonden leerstof beperkt is en dat er meer ingezet moet worden op een geïntegreerd aanbod waarin (jonge) mensen meer algemene vaardigheden zoals leren leren, creativiteit, probleemoplossend vermogen en ondernemingszin verwerven. Leergebied-, vak- en domeingebonden leerstof, net als gestoffeerde onderwijsdoelen die duidelijk aangeven met welke leergebied-, vak- of domeingebonden leerstof leerlingen aan de slag gaan, komen daardoor onder druk te staan. 

Binnen onderwijs wordt de wereld – taal, wiskunde, economie, techniek, recht, levensbeschouwing, wetenschap, politiek, cultuur, hout, metaal, bouw, lichaam, muziek… – op een inzichtelijke manier aan (jonge) mensen voorgesteld. Via schema’s, kaders, formules, codes, algoritmes, begrippen, patronen, regels, bewegingen, technieken, oefeningen en verhalen biedt die leerstof inzicht in de bouwstenen en principes ervan. 

Dat inzicht is noodzakelijk om kritisch, eventueel vernieuwend of creatief gebruik te kunnen maken van de taal, om het werk anders te organiseren, om technologie bewust te gebruiken, om het lichaam te verzorgen... Daarom beklemtoont COC dat een brede bagage van leergebied-, vak- en domeingebonden kennis en vaardigheden meer dan ooit van belang is voor iedereen. Ook vaardigheden zoals kritisch zijn, creatief zijn en samenwerken, steunen hierop. Om dat te verwezenlijken, moet onderwijs de tijd en de ruimte krijgen om daarbij stil te staan. 

Actiepunten

• COC wijst de overheid, onderwijsverstrekkers, leerplanmakers en andere relevante actoren op het belang van leergebied-, vak- en domeingebonden leerstof. Daarom pleit COC voor gestoffeerde eindtermen die duidelijk aangeven met welke leergebied-, vak- of domeingebonden leerstof leerlingen aan de slag gaan. Een bepaalde groep van eindtermen moet aangeven wat de samenleving minimaal voor alle leerlingen, ongeacht persoonlijke interesse, noden of talenten, vooropstelt en moet zo een voldoende brede basisvorming voor iedereen garanderen. Andere eindtermen kunnen verschillen naargelang finaliteit, domein of studierichting. COC verzet zich tegen de tendens om eindtermen verder te ontstoffen door ze om te vormen tot vakoverschrijdende doelen of algemene competenties. Bij de ontwikkeling en actualisering van eindtermen moeten ook de onderwijsvakbonden een stem krijgen.
  
  
• Leerplannen zijn aan een kritische evaluatie en herwerking toe, met inbreng van leraren. Ze moeten een leidraad bieden, maar mogen geen keurslijf zijn. Leerplandoelstellingen mogen niet omgedoopt worden tot algemene, eenvoudig clusterbare en inzetbare competenties of leerresultaten. Ze moeten afgeleid worden van de noodzakelijke inhouden die aan bod moeten komen en niet omgekeerd. Het clusteren en integreren van vakken kan voor COC alleen wanneer dat inhoudelijk onderbouwd is en het de kwaliteit van onderwijs niet in gevaar brengt. Ook geïntegreerde leerplannen moeten bouwen op een ambitieuze, evenwichtige en uitdagende basis van leergebied-, vak- en domeingebonden inhouden.
  
  
• COC beklemtoont dat (jonge) mensen die kiezen voor arbeidsmarktgerichte studierichtingen of opleidingen recht hebben op een voldoende brede basisvorming. Iedereen moet zicht krijgen op de bouwstenen van de arbeidsmarkt, de manier waarop onze samenleving wordt georganiseerd, aan politiek gedaan wordt… Het beroepsspecifieke gedeelte van hun opleiding mag niet eenzijdig afgestemd zijn op directe inzetbaarheid in specifieke functies op de arbeidsmarkt.
  
  
• COC pleit voor een doordachte actualisering van het onderwijscurriculum. Gezien de rol die (digitale) technologie, maar ook bijvoorbeeld economie, politiek en levensbeschouwing vandaag in onze samenleving spelen, dringt een actualisering zich op. COC pleit in het bijzonder voor een ruime technologische vorming die structureel en substantieel deel uitmaakt van de basisvorming voor iedereen. Het doel moet zijn om (jonge) mensen te laten zien hoe de technologie waar zij allemaal mee geconfronteerd worden (smartphone, social media, games…) werkt, welke impact die op hun leven, samenleven en samenwerken heeft en hoe zij daar zelf greep op kunnen krijgen.