Welvaartsaanpassingen zijn geen voorrecht

Welvaartsaanpassingen zijn geen voorrecht

Auteurs: Koen Meesters
29/10/2024

We staan aan de vooravond van een nieuwe tweejaarlijkse periode voor de invulling van de welvaartsenveloppe voor 2025-2026. De sociale partners kwamen niet tot een gezamenlijk advies tegen de deadline van 15 september, dus hebben de vakbonden een eigen voorstel uitgebracht, gelet op de tijdige invulling vanaf januari 2025. De sociaal verzekerden mogen niet de dupe zijn van een regering in lopende zaken en lopende federale onderhandelingen. Als ACV, samen met vakbonden ABVV en ACLVB, dringen we aan een snelle invulling van de enveloppe.

Heel wat sociale uitkeringen in België liggen nog steeds ruim onder de armoedegrens zoals blijkt uit de recente cijfers van de FOD Sociale zekerheid.  Enkel bij de minimumpensioenen en de inkomensgarantie-uitkering voor ouderen wordt de grens bereikt. Gezinnen die moeten rondkomen met invaliditeit, werkloosheid en leefloon vallen nog ruim onder de armoedegrens.

De vorige beslissingen ter inkorting van de werkloosheidsuitkeringen maken deze zelfs lager dan het leefloon voor bepaalde gevallen.

De welvaartsenveloppe is een cruciaal instrument om de inkomensval bij ziekte, (tijdelijke) werkloosheid, pensioen of arbeidsongeval te beperken. Het wettelijk voorziene mechanisme geeft de garantie dat de uitkeringen over verloop van tijd hun waarde behouden. De indexatie volgt namelijk enkel de inflatie, maar doorheen de tijd stijgt het algemene welvaartspeil. Zonder aanpassing verliezen de uitkeringen aan waarde in de samenleving en beschermen ze dus ook minder het inkomensniveau. Dat is wat er gebeurd is doorheen de jaren ’80 en ’90 en we dragen hier nog steeds de sporen van. 

Moreel verwerpelijk

Ook het behoud van de levensstandaard is onvoldoende gegarandeerd, getuige onder meer de lage maxima in de werkloosheid. Bij onder andere tijdelijke werkloosheid is de inkomensval voor  werknemers vaak aanzienlijk.  

Intussen gaan er in de federale onderhandelingen ballonnetjes op om de enveloppe volledig af te schaffen voor bepaalde groepen van sociaal verzekerden. Het organiseren van een rangorde van ‘verdienste’ voor welvaartsvaste uitkeringen tussen sociaal verzekerden is niet alleen moreel verwerpelijk, maar ook nefast voor de coherentie en de basisprincipes van de sociale zekerheid.

Alle uitkeringen moeten welvaartsvast zijn of het verzekeringsidee van de Sociale Zekerheid wordt volledig verlaten in ruil voor een minimaal bijstandsregime.

De Sociale zekerheid moet haar rol als stabilisator en vangnet in onze economie kunnen spelen en alle sociaal verzekerden moeten kunnen rekenen op adequate uitkeringen.  Het is aan de regering in lopende zaken om bij uitblijven van een nieuwe federale regering hun verantwoordelijkheid te nemen.